آزواسپرمی چیست و درمان
آزواسپرمی یا اسپرم صفر به وضعیتی اطلاق می شود که تعداد اسپرم های موجود در مایع منی به صفر می رسد و به عنوان یکی از علل اصلی ناباروری در مردان شناخته می شود. عوامل مختلفی می توانند منجر به این وضعیت شوند از جمله انسداد در مسیر خروج اسپرم ها، مشکلات هورمونی، اختلال در انزال و مشکلات ساختاری و عملکردی بیضه ها.
در این مقاله، ما به بررسی انواع آزواسپرمی، علائم آن، روش های درمانی و راه های پیشگیری از ابتلا به این اختلال می پردازیم.
آزواسپرمی چیست؟
آزواسپرمی یا بی نطفگی وضعیتی است که در آن در مایع منی مرد، هیچ اسپرمی حضور ندارد. مردان مبتلا به این اختلال، قادر به باروری نیستند. برای تشخیص ناباروری، مرد باید بعد از یک سال رابطه جنسی بدون استفاده از روش های جلوگیری از بارداری، نتواند زن را بارور کند.
در موارد آزواسپرمی، هیچ نشانه ای در مایع منی قابل مشاهده نیست، زیرا تنها یک درصد حجم منی اسپرم را تشکیل می دهد. برای افراد مبتلا به این وضعیت، تشخیص آزواسپرمی می تواند یک شوک بزرگ باشد. این افراد، هنوز به دنبالی جنسی دارند و عملکرد جنسی طبیعی دارند، اما با مشکل باروری روبه رو هستند.
علائم آزواسپرمی
علائم آزواسپرمی شامل موارد زیر می شود:
- ناتوانی در بارور کردن شریک زندگی.
- افزایش چربی و موهای بدن و بافت پستان.
- خروج ترشحات ابکی، شفاف یا تقریباً سفید از آلت تناسلی.
- واریکوسل؛ حضور توده یا تورم روی اسکروتوم که احساسی شبیه کیسه کرم دارد.
- استرس یا فشار عاطفی ناشی از ناتوانی در تولید فرزند.
- داشتن بیضه های کوچک، نرم یا غیر قابل لمس.
- رگ های بزرگ و پیچ خورده که ممکن است در اسکروتوم (واریکوسل) دیده شوند.
دلایل ایجاد آزواسپرمی
آزواسپرمی می تواند به دلیل عوامل انسدادی یا غیرانسدادی ایجاد شود. عواملی که ممکن است منجر به ایجاد آزواسپرمی شوند عبارتند از:
عوامل انسدادی
- ضربه یا آسیب به ناحیه تولید اسپرم، مانند حادثه های ورزشی یا آسیب جراحی.
- عفونت ها و التهابات در ناحیه تولید اسپرم.
- جراحی های قبلی در ناحیه لگن.
- ایجاد کیست ها یا وازکتومی (انتقال برای تجزیه و تحلیل اسپرم از یک یا هر دو مجرای بیضه).
- برخی بیماری های فیبروزیستیک.
عوامل غیرانسدادی
- علل ژنتیکی مانند سندرم کلاین فلتر، سندرم کالمن و حذف کروموزوم Y.
- عدم تعادل هورمونی و اختلالات در غدد درون ریز مانند هیپوگنادیسم هیپوگنادوتروپیک و مشکلات مرتبط با پرولاکتین.
- مشکلات انزالی مانند انزال رتروگرید (جریان انزال به سمت مثانه به جای خروج از آلت تناسلی) و واریکوسل (تورم و گسترش رگ های خونی در اطراف بیضه ها).
- بیماری های کبدی و کلیوی.
- بیماری های بیضه مانند اورکیت (التهاب بیضه)، تومور بیضه و بیماری هایی که باعث ناکارآمدی بیضه می شوند.
- برخی از بیماری های مزمن مانند دیابت.
تشخیص و درمان عوامل مختلف ممکن است بهبود قابل توجهی در باروری فرد را به همراه داشته باشد.
انواع آزواسپرمی
انواع مختلف آزواسپرمی شامل موارد زیر می شود:
آزواسپرمی پیش بیضه ای
- تنها حدود ۲ درصد از موارد آزواسپرمی را تشکیل می دهد.
- ناشی از اختلالات غده هیپوفیز و هیپوتالاموس است که باعث کاهش ترشح هورمون FSH می شود.
- درمان این نوع آزواسپرمی معمولاً با تجویز هورمون های لازم صورت می گیرد.
آزواسپرمی بیضه ای
- حدود ۴۹ الی ۹۳ درصد از موارد آزواسپرمی را شامل می شود.
- بیضه ها غیرطبیعی یا کوچک بوده و گاهاً حتی وجود ندارند.
- علل شامل بیضه نزول نیافته، بیماری های عفونی مانند اوریون و مشکلات ژنتیک می شوند.
- درمان این نوع ممکن است شامل جراحی میکروسکوپی و یا استفاده از اسپرم یا جنین اهدایی باشد.
آزواسپرمی پس بیضه ای
- انسداد پس بیضه ای حدود ۷ الی ۵۱ درصد از موارد آزواسپرمی را تشکیل می دهد.
- در این موارد، اسپرم در بیضه ها تولید می شود اما به دلیل انسداد در مسیر خروج، اسپرم در مایع منی حضور ندارد.
- علل می تواند انسداد مادرزادی یا واریکوسل باشد.
- درمان شامل جراحی ترمیمی برای بازکردن مسیر خروج اسپرم است.
آزواسپرمی ایدیوپاتیک
- حدود ۱ درصد از موارد ناباروری مردان را تشکیل می دهد.
- علت مشخصی ندارد، اما عوامل مانند چاقی، اضافه وزن و سن می تواند تأثیر گذار باشد.
- درمان این نوع آزواسپرمی معمولاً مشکلاتی دارد و معالجه از طریق اسپرم یا جنین اهدایی صورت می پذیرد.
درمان آزواسپرمی
آزواسپرمی، بسته به نوع و علت آن، ممکن است قابل درمان باشد. درمان آزواسپرمی به ویژگی های هر فرد و علت آزواسپرمی او بستگی دارد. برخی از روش های درمانی آزواسپرمی عبارتند از:
درمان آزواسپرمی انسدادی
- جراحی پیوند لوله منی بر (واز) به اپیدیدیم با استفاده از میکروسکوپ.
- باز کردن مجرای انزالی از طریق جراحی ساده.
- استفاده از روش های PESA و MESA برای بدست آوردن اسپرم از اپیدیدیم.
درمان آزواسپرمی غیر انسدادی
- استفاده از داروها برای تحریک تولید اسپرم، به ویژه در مواردی که علت آزواسپرمی به اختلالات هورمونی وابسته است.
- استفاده از تکنیک های مثل TESA برای بدست آوردن اسپرم مستقیماً از بیضه.
بهبود عوامل محیطی و سلامتی
- پرهیز از مواد مخدر، سیگار و الکل که ممکن است بر کیفیت اسپرم تأثیر منفی داشته باشد.
- بهبود رژیم غذایی و وزن بدن، زیرا چاقی و اضافه وزن می توانند به کاهش کیفیت اسپرم منجر شوند.
- مدیریت استرس و فشارهای روانی، زیرا استرس ممکن است بر عملکرد هورمونی و تولید اسپرم تأثیر بگذارد.
مشاوره ژنتیکی
بررسی ژنتیکی برای شناسایی هرگونه اختلالات ژنتیکی که ممکن است عامل آزواسپرمی باشد.
در کل، ترکیبی از روش های مختلف و تنظیمات سلامتی می توانند بهبود بخشی در شرایط آزواسپرمی داشته باشند. اما لازم به ذکر است که موفقیت درمانی و احتمال باروری بستگی به شرایط و عوامل هر فرد دارد، بنابراین مشاوره با پزشک متخصص در این زمینه امری حیاتی است.
بهترین دکتر درمان آزواسپرمی
هرگونه تعلل در مراجعه به پزشک می تواند پروسه درمان مشکل آزواسپرمی شما را دشوار تر کند. قطعا داشتن یک پزشک و جراح با تجربه در زمینه عمل های مخصوص مردان خیال شما را بابت کیفیت عمل و همچنین نتیجه آن راحت کند. شما برای مشاوره در زمینه درمان مشکل آزواسپرمی می توانید به دکتر سید حمیدرضا آرزه گر متخصص اورولوژی و جراح و متخصص کلیه مراجعه کنید. ایشان با بهره گرفتن از جدیدترین متدهای روز دنیا به درمان متقاضیان خود می پردازند. در صورت داشتن هرگونه سوال در ارتباط با مشکلات مربوط به درمان آزواسپرمی می توانید از ایشان مشاوره بخواهید و مطمئن شوید که کاندید مناسبی برای انجام درمان های مختلف هستید یا خیر.