تستوسترون چیست؟
تستوسترون یکی از مهمترین هورمون های جنسی مردانه محسوب می شود و ترشح آن در سن بلوغ، رشد و تغییرات فیزیکی پسران نوجوان را درپی دارد. برخلاف آقایان هورمون تستوسترون در خانم ها زیاد ترشح نمی شود. در سنین بزرگسالی رشد هورمون تستوسترون بسیار اهمیت دارد؛ زیرا باروری، توده عضلانی، توزیع چربی و تولید گلبول های قرمز را تنظیم می کند. اما کم شدن بیش از حد تستوسترون باعث هایپوگنادیسم یا ناباروری در آقایان می شود، با این وجود منابعی هستند که استفاده از آنها کمبود این هورمون را جبران می کند. در این مقاله قصد داریم شما را بیشتر با هورمون تستوسترون و راه های افزایش آن آشنا کنیم پس در ادامه ما را همراهی کنید.
هورمون تستوسترون چیست؟
تستوسترون که با اسم هورمون بدنساز نیز شناخته می شود از غدد فوق کلیه و اندام های تولید مثلی مانند بیضه و تخمدان ترشح می شود. تستوسترون یکی از هورمون های استروئیدی به شمار می آید که عنصر سازنده آن کلسترول است و در بدن نقش رشد( آنابولیک) و جنسیتی( آندرژیک) دارد. از آنجا که این هورمون در آقایان۲۰ برابر بیشتر از خانم ها تولید و ترشح می شود به هورمون مردانه مشهور است. اوج ترشح هورمون تستوسترون دوران بلوغ است که مقدار آن به مقدار چشمگیری افزایش پیدا می کند اما با ورود به ۳۰ سالگی ترشح این هورمون به تدریج کاهش پیدا می کند. علاوه بر انسان در حیوان نیز می توان هورمون تستوسترون را پیدا کرد. تخمدان در زنان و بیضه، غدد کلیوی در مردان مسئول ترشح تستوسترون هستند. با توجه به اینکه هورمون تستوسترون با میل جنسی در ارتباط است، نقش بسزایی در تولید اسپرم دارد.
هورمون تستوسترون در بدن چه نقشی دارد؟
تستوسترون یکی از هورمون های اصلی مردانه به شمار می آید و در تنظیم برخی اعمال بدن نقش مهمی برعهده دارد که به شرح زیر است:
• کمک به رشد آلت تناسلی و بیضه ها
• تغییر و کلفت شدن صدا در پسران
• نمایان شدن موهای صورت و شرمگاهی با شروع دوران بلوغ
• افزایش سایز و قدرت عضلات
• افزایش رشد و استحکام استخوان ها در زنان و مردان
• افزایش پیدا کردن میل جنسی در آقایان
• کمک به تولید اسپرم در آقایان
• حفظ خلق و خوی طبیعی
• کمک به عملکرد بهتر تخمدان در خانم ها
• افزایش رفتار و میل جنسی در زنان
• تولید گلبول های قرمز
• تقویت حافظه و افزایش تمرکز
علائم کمبود تستوسترون در بدن
کمبود تستوسترون در بدن با افزایش سن رابطه مستقیم دارد؛ به طوری که با بالارفتن سن میزان تولید تستوسترون کاهش مییابد. از جمله علائمی که نشان می دهد سطح تستوسترون کاهش پیدا کرده به موارد زیر می توان اشاره کرد:
• اختلال نعوظ در مردان
• ناباروری در آقایان
• کاهش حجم و سایز ماهیچه ها
• اختلال در خواب، افسردگی و خستگی دائمی
• کاهش میل جنسی در آقایان و خانم ها
• کم شدن انرژی افراد برای انجام کارهای روزمره
• افزایش وزن بدون دلیل خاصی
• تغییر در خلق و خوی افراد
• پایین آمدن عزت نفس
• کاهش رشد موهای بدن
• ضعیف و لاغر شدن استخوان ها
• تخیل و ابهامات فکری
دلایل کاهش هورمون تستوسترون
یکی از دلایل کاهش سطح هورمون تستوسترون چاقی مخصوصا در بخش شکمی است. علاوه بر این موارد دیگری نیز سبب کاهش هورمون تستوسترون می شوند که عبارت اند از:
• آسیب رسیدن به بیضه ها
• عفونت کردن بیضه ها
• نارسایی مزمن کلیه
• سیروز کبدی
• افزایش سطح کلسترول
• بالا رفتن فشارخون
• مصرف دخانیات و داروهای تقلبی
• آهن زیاد در بدن یا همان هموکروماتوز
• اختلالات ژنتیکی مانند سندرم کلاینفلتر
• شیمی درمان و پرتو درمانی برای درمان سرطان
• اختلال در کار غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس
• ابتلا به بیماری های التهابی همچون سارکوئیدوز
• مصرف بیش از حد مشروبات الکلی
• ابتلا به بیماری های ارثی مثل سندروم دان، سندروم کالمان
چگونه می توان سطح ترشح هورمون تستوسترون را افزایش داد؟
با توجه به اینکه هورمون تستوسترون در بدنسازی نقش پررنگی دارد به جای استفاده از دارو ها و هورمون ها، از روش های طبیعی زیر می توان سطح تستوسترون را افزایش داد:
وزنه زدن و انجام تمرینات مقاومتی
وزنه زدن یکی از ساده ترین راه های بالا بردن تستوسترون در بدن است. طبق تحقیقات انجام شده کسانی که به صورت منظم وزنه می زنند حتی اگر چاق یا مسن باشند، سطح تستوسترون بالایی دارند. لازم به ذکر است که انجام حرکات تمرینی و وزنه زدن باید در حد اعتدال انجام شود.
مصرف پروتئین، چربی و کربوهیدرات
تغذیه و بدنسازی نقش بسیار مهمی در بالا نگه داشتن سطح تستوسترون دارند؛ از همین رو باید به اندازه کافی پروتئین مصرف کنید و از مصرف چربی و کربوهیدرات به مقدار زیاد پرهیز کنید.
کاهش میزان استرس
از هر لحاظ استرس و نگرانی دشمن سلامتی افراد است؛ زیرا خطرات طولانی مدت مانند کاهش تستوسترون را در پی دارد. استرس سبب ترشح هورمون کورتیزول می شود که این هورمون نیز میزان تستوسترون را کاهش می دهد. برای افزایش سطح هورمون تستوسترون توصیه می شود، ورزش کنید، خوب بخوابید و شاد و خوشحال باشید.
دریافت ویتامین D
دریافت منظم و مرتب ویتامین دی یکی دیگر از راه های افزایش سطح تستوسترون است؛ به همین منظور بیشتر در معرض نور خورشید قرار بگیرید و مکمل های ویتامینی دی مصرف کنید تا ضمن افزایش تستوسترون، سطح کیفی بدن نیز بهبود پیدا کند.
افزایش کیفیت خواب
برای اینکه میزان ترشح هورمون تستوسترون افزایش پیدا کند افراد باید در کنار تغذیه و انجام حرکات ورزشی، خواب و استراحت کافی داشته باشند. کسانی که کمتر از پنج ساعت در طول شبانهروز می خوابند بیشتر دچار کاهش تستوسترون می شوند؛ به همین علت توصیه می شود ۷ تا ۱۰ ساعت بخوابید تا بدنی سالم و سطح تستوسترون بالایی داشته باشید.
پیروی از سبک زندگی سالم
با پیروی از سبک زندگی سالم علاوه بر اینکه سطح تستوسترون در بدن بالا باقی می ماند، سلامت عمومی بدن نیز حفظ می شود؛ بنابراین دخانیات و مشروبات الکلی مصرف نکنید، عادت های غلط دارویی و غذایی را ترک کنید، ورزش کنید و به تفریحات سالم بپردازید.
مراجعه به پزشک
کاهش هورمون تستوسترون از جمله مسائلی است که زندگی افراد؛ به خصوص آقایان را مختل می کند. چنانچه هر کدام از علائم بالا را داشتید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. دکتر حمیدرضا آرزه گر جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری در تشخیص و درمان علل کاهش سطح هورمون تستوسترون می تواند به شما کمک کند. برای دریافت بهترین شیوه درمانی و گرفتن نوبت ویزیت حضوری کافیست با شماره های درج شده در سایت تماس بگیرید.