احساس خالی نشدن کامل مثانه بعد از ادرار، مشکلی است که خیلی از افراد در طول زندگی خود با آن روبه رو می شوند. این مشکل می تواند باعث ناراحتی، سنگینی در شکم، تکرار زیاد ادرار یا حتی عفونت ادراری شود. گاهی اوقات این حالت به دلیل مشکلات ساده ای مانند مصرف بعضی داروها یا کم نوشیدن آب ایجاد می شود و با ایجاد تغییراتی در زندگی یا مصرف دارو بهتر می شود. در بعضی مواقع نیز نیاز به بررسی های دقیق تری وجود دارد تا مشخص شود مشکل اصلی چیست.
علائم و نشانه های عدم تخلیه کامل ادرار از مثانه
وقتی مثانه به طور کامل خالی نمی شود، ممکن است فرد با مشکلاتی روبه رو شود که اگر نادیده گرفته شوند، باعث ناراحتی یا بیماری های جدی تری می شوند. شناخت این نشانه ها کمک می کند تا فرد زودتر برای درمان اقدام کند و از پیشرفت مشکل جلوگیری شود. در ادامه به مهم ترین نشانه هایی که نشان می دهند ادرار به طور کامل از مثانه خارج نمی شود اشاره می کنیم:
- احساس باقی ماندن ادرار در مثانه بعد از دستشویی و کامل خالی نشدن آن
- نیاز به رفتن دوباره و زود به زود به دستشویی
- کم بودن قدرت جریان ادرار یا قطع شدن آن
- چکیدن قطره قطره ادرار به جای خروج کامل
- سخت و با فشار شروع شدن ادرار
- تحریک دیواره مثانه و درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
- بیدار شدن در شب برای رفتن به دستشویی
- عفونت های مکرر ادراری بر اثر باقی ماندن باکتری ها داخل مثانه
- احساس فشار یا درد در زیر شکم یا پهلوها
دلایل رایج باقی ماندن ادرار در مثانه
رایج ترین دلایل که باعث می شوند ادرار در مثانه باقی بماند، عبارتند از:
- بزرگ شدن خوش خیم پروستات: این مشکل یکی از شایع ترین دلایل تخلیه نشدن کامل ادرار در مردان، به ویژه در سنین بالا است. پروستات که اطراف مجرای ادرار قرار دارد، وقتی بزرگ می شود، به مجرا فشار می آورد و جریان ادرار را کند یا متوقف می کند. در نتیجه، بخشی از ادرار در مثانه باقی می ماند.
- تنگی مجرای ادرار: گاهی به دلایل مختلف مانند التهاب، عفونت یا آسیب دیدگی، مجرای ادرار تنگ می شود. این تنگی باعث می شود جریان ادرار ضعیف شود و فرد نتواند مثانه را کامل خالی کند. این مشکل در مردان بیشتر از زنان دیده می شود.
- سنگ مثانه یا مجاری ادرار: وجود سنگ در مسیر خروج ادرار می تواند جلوی حرکت طبیعی ادرار را بگیرد. اگر سنگ در مثانه یا مجرای ادرار گیر کند، ممکن است باعث انسداد نسبی یا کامل مسیر شود و ادرار نتواند به طور کامل خارج شود.
- مشکلات عصبی ناشی از بیماری ها یا آسیب ها: بیماری هایی مانند دیابت، ام اس یا صدمه به نخاع می توانند باعث آسیب به عصب هایی شوند که مسئول کنترل مثانه هستند. در چنین شرایطی، مثانه سیگنال تخلیه را درست دریافت نمی کند و ادرار در آن باقی می ماند.
- مصرف بعضی داروها: برخی داروها مانند داروهای ضدافسردگی، داروهای خواب آور یا داروهای کاهش فشار خون می توانند عملکرد عضلات مثانه را ضعیف کنند. این باعث می شود که مثانه نتواند به خوبی منقبض شود و ادرار را کامل خارج کند.
- سرطان پروستات یا جراحی های مربوط به آن: در بعضی مردان، وجود توده های سرطانی در ناحیه پروستات یا انجام عمل های جراحی برای برداشتن پروستات می تواند به عصب ها یا مسیر خروجی مثانه آسیب بزند. این موضوع ممکن است باعث اختلال در تخلیه کامل مثانه شود.
- التهاب یا عفونت پروستات (پروستاتیت): وقتی پروستات ملتهب یا عفونی می شود، ممکن است بزرگ تر از حالت عادی شده و به مجرای ادرار فشار وارد کند. این فشار می تواند مانع خروج کامل ادرار شود.
روش های درمان عدم خروج کامل ادرار از مثانه
برای درمان عدم خروج کامل ادرار از مثانه، راهکار های متفاوتی وجود دارد که این روش ها می توانند دارویی، غیرجراحی یا جراحی باشند. در ادامه، روش های درمانی مختلف را بررسی می کنیم:
- دارو برای درمان بزرگی پروستات: اگر دلیل باقی ماندن ادرار، بزرگ شدن پروستات باشد، پزشک ممکن است داروهایی تجویز کند که عضلات پروستات و مجرای ادرار را شل کنند. این داروها باعث می شوند ادرار راحت تر از مثانه خارج شود و فشار روی مثانه کم شود.
- استفاده از کاتتر (سوند): اگر شخص نتواند ادرار خود را تخلیه کند یا مقدار زیادی ادرار در مثانه باقی بماند، پزشک ممکن است از کاتتر استفاده کند. کاتتر یک لوله نازک است که به طور موقت وارد مثانه می شود تا ادرار را بیرون بیاورد. این روش برای مواقعی که مشکل موقتی است یا وقتی که تخلیه کامل ادرار سخت باشد، استفاده می شود.
- عمل جراحی برای باز کردن مجرای ادرار: اگر مجرای ادرار تنگ شده باشد و این باعث عدم تخلیه کامل ادرار شود، پزشک ممکن است جراحی انجام دهد. در این جراحی، مجرای ادرار بازتر می شود تا ادرار راحت تر بیرون بیاید.
- شاک ویو تراپی یا تحریک الکتریکی برای مشکلات عصبی: در افرادی که مشکل عصبی مانند دیابت یا بیماری ام اس دارند و به خاطر این مشکلات نمی توانند ادرار خود را به طور کامل تخلیه کنند، از روش هایی مانند شاک ویو یا تحریک الکتریکی استفاده می شود. این روش ها به بهبود عملکرد عضلات مثانه کمک می کنند.
- درمان عفونت ها یا التهاب پروستات: اگر التهاب یا عفونت پروستات باعث باقی ماندن ادرار در مثانه شده باشد، مصرف آنتی بیوتیک ها یا داروهای ضدالتهاب می تواند به بهبود مشکل کمک کند. وقتی التهاب کم شود، فشار روی مجرای ادرار نیز کم می شود و ادرار راحت تر خارج می شود.
- جراحی پروستات: در مواردی که داروها موثر نباشند یا پروستات خیلی بزرگ باشد، ممکن است عمل جراحی انجام شود. یکی از روش های جراحی، TURP است که در آن قسمتی از پروستات برداشته می شود تا راه خروج ادرار باز شود. این روش به طور معمول از طریق مجرای ادرار انجام می شود و نیاز به برش روی پوست ندارد.
مراجعه به پزشک برای درمان عدم خروج کامل ادرار از مثانه
اگر با مشکلاتی مانند تکرر ادرار یا احساس سختی در تخلیه مثانه مواجه هستید یا اینکه فکر می کنید ادرار به طور کامل از مثانه خارج نمی شود، بهتر است به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کنید. این مشکل می تواند به دلایل مختلفی مانند بزرگی پروستات، تنگی مجرای ادرار یا مشکلات عصبی باشد. دکتر سید حمیدرضا آرزه گر، متخصص اورولوژی با تجربه، می توانند مشکل شما را به طور دقیق تشخیص دهند و بهترین روش درمان را به شما پیشنهاد کنند. برای مشاوره و تعیین وقت ویزیت، می توانید از طریق راه های ارتباطی موجود در سایت دکتر آرزه گر اقدام کنید و از راهکارهای تخصصی ایشان استفاده کنید.
