چرا برخی بیماران پس از سنگ شکنی مجدد دچار سنگ کلیه می شوند؟
بعضی از افرادی که برای درمان سنگ کلیه، سنگ شکنی انجام می دهند، بعد از مدتی دوباره با مشکل سنگ کلیه روبه رو می شوند. این موضوع ممکن است برایشان ناراحت کننده باشد و باعث شود فکر کنند درمانشان کامل نبوده یا فایده نداشته است. اما واقعیت این است که تشکیل دوباره سنگ کلیه می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. مثلا اگر فرد بعد از سنگ شکنی به اندازه کافی آب ننوشد یا رژیم غذایی نامناسبی داشته باشد، احتمال برگشت سنگ زیاد می شود. همچنین بعضی بیماری ها و شرایط خاص در بدن مثل مشکلات متابولیکی یا وجود سابقه خانوادگی هم می تواند باعث تشکیل مجدد سنگ شود.
علت تشکیل مجدد سنگ کلیه پس از سنگ شکنی چیست؟
دلایل مهمی که باعث می شود بعد از سنگ شکنی دوباره سنگ کلیه تشکیل شود عبارتند از:
- نوشیدن آب کم در طول روز: اگر بدن آب کافی دریافت نکند، ادرار غلیظ می شود و مواد اضافی مثل کلسیم، اگزالات یا اسید اوریک در کلیه ها جمع شده و تبدیل به سنگ می شوند.
- تغذیه نامناسب و پر از نمک یا پروتئین: مصرف زیاد نمک، گوشت قرمز، غذاهای پرچرب یا تنقلات شور باعث می شود سطح مواد سنگ ساز در ادرار بالا برود و احتمال برگشت سنگ بیشتر شود.
- اختلالات متابولیکی یا ژنتیکی: بعضی از افراد به طور ژنتیکی مستعد تشکیل سنگ کلیه هستند. بدن آن ها به شکل طبیعی مقدار زیادی مواد سنگ ساز تولید می کند.
- عدم مصرف داروهای تجویزشده یا پیگیری نکردن درمان: پزشک ممکن است بعد از سنگ شکنی داروهایی برای جلوگیری از سنگ سازی مجدد تجویز کند. بی توجهی به مصرف این داروها یا چک نکردن وضعیت کلیه با آزمایشات دوره ای، احتمال عود را بالا می برد.
- عفونت های ادراری مکرر: بعضی باکتری ها در ادرار محیطی مناسب برای تشکیل سنگ به ویژه سنگ های استروویت ایجاد می کنند. اگر عفونت به درستی درمان نشود، سنگ ها دوباره برمی گردند.
- تحرک کم: بی تحرکی باعث کاهش جریان طبیعی ادرار، تضعیف عملکرد کلیه ها و افزایش احتمال ته نشینی مواد معدنی می شود.
- مصرف زیاد نوشابه و خوراکی های صنعتی: نوشیدنی های گازدار، مخصوصا آن هایی که حاوی اسید فسفریک هستند و خوراکی های فراوری شده می توانند احتمال تشکیل سنگ را افزایش دهند.
آیا سنگ شکنی همیشه درمان قطعی سنگ کلیه است؟
سنگ شکنی همیشه درمان کامل و همیشگی برای سنگ کلیه نیست. این روش فقط کمک می کند سنگ هایی که در کلیه یا مجرای ادرار گیر کرده اند، خرد شده و راحت تر از بدن خارج شوند. اما اگر دلیل اصلی ایجاد سنگ کلیه برطرف نشود، ممکن است دوباره سنگ ساخته شود. برای مثال، اگر فرد آب کافی ننوشد، رژیم غذایی اش مناسب نباشد، مشکل متابولیکی یا بیماری خاصی داشته باشد یا بدنش به طور طبیعی تمایل به ساختن سنگ داشته باشد، احتمال برگشت دوباره سنگ وجود دارد. حتی بعضی از بیماران با وجود چند بار سنگ شکنی باز هم دچار سنگ کلیه می شوند.
بیماری های زمینه ای که خطر بازگشت سنگ کلیه را افزایش می دهند
برخی بیماری ها و مشکلات بدنی وجود دارند که باعث می شوند سنگ کلیه دوباره بعد از درمان تشکیل شود. این بیماری ها به نوعی کار کلیه و بدن را تحت تاثیر قرار می دهند و شرایطی به وجود می آورند که سنگ راحت تر شکل بگیرد. از جمله این بیماری ها عبارتند از:
- مشکلاتی در سوخت وساز بدن مثل زیاد شدن کلسیم یا اگزالات در ادرار که باعث می شود سنگ راحت تر ساخته شود.
- بیماری های مزمن کلیه که باعث می شوند کلیه ها نتوانند خوب کار کنند و مواد زائد را به خوبی دفع نکنند.
- عفونت های مکرر مثانه یا کلیه که باعث تغییر در محیط ادرار می شوند و به تشکیل سنگ کمک می کنند.
- بیماری های دستگاه گوارش مانند بیماری کرون یا عمل جراحی های روده که جذب مواد معدنی را مشکل می کنند و باعث زیاد شدن مواد سنگ ساز می شوند.
- بیماری هایی مثل دیابت و فشار خون بالا که روی کارکرد کلیه تاثیر می گذارند و احتمال تشکیل سنگ را بیشتر می کنند.
- مشکلات هورمونی مثل پرکاری غده پاراتیروئید که باعث زیاد شدن کلسیم خون و در نتیجه افزایش احتمال سنگ کلیه می شود.
آیا جنس سنگ کلیه بر احتمال بازگشت آن تأثیر دارد؟
سنگ های کلیه انواع مختلفی دارند و هر نوع دلایل خاص خودش را دارد که باعث می شود احتمال برگشت آن ها فرق کند. برای مثال:
- سنگ های کلسیمی که رایج ترین نوع سنگ کلیه هستند، معمولا وقتی اتفاق می افتند که فرد مشکلاتی در مواد غذایی یا بدنش داشته باشد. این نوع سنگ ها ممکن است بیشتر دوباره تشکیل شوند، اما با تغییر رژیم غذایی و درمان مشکلات بدن، می توان احتمال برگشتشان را کمتر کرد.
- سنگ هایی که به دلیل عفونت های ادراری درست می شوند، اگر عفونت خوب درمان نشود یا دوباره عود کند، احتمال دارد سنگ دوباره ساخته شود.
- سنگ های اسیداوریکی زمانی ساخته می شوند که ادرار فرد خیلی اسیدی شود یا مشکلات خاصی در بدن داشته باشد. اگر این وضعیت اصلاح نشود، دوباره سنگ شکل می گیرد.
- سنگ های سیستینی که ناشی از یک مشکل ژنتیکی نادر هستند، معمولا سخت تر درمان می شوند و احتمال برگشتشان خیلی بیشتر است.
مراجعه به پزشک در صورت ابتلای مجدد به سنگ کلیه پس از سنگ شکنی
برگشت سنگ کلیه ممکن است نشانه یک مشکل جدی در بدن باشد، مثل اختلال در عملکرد کلیه، وجود عفونت یا مشکلاتی در سوخت وساز بدن. برای همین بهتر است خیلی سریع به پزشک متخصص کلیه و مجاری ادراری مراجعه شود تا علت دقیق این مشکل بررسی شود. دکتر سید حمیدرضا آرزه گر، متخصص با تجربه در زمینه بیماری های کلیه و دستگاه ادراری، با استفاده از تجهیزات دقیق و به روز، می توانند شرایط کلیه ها را به خوبی بررسی کنند و دلیل برگشت سنگ کلیه را پیدا کنند. بعد از تشخیص علت، دکتر آرزه گر بهترین روش درمان را باتوجه به شرایط بدنی و سابقه بیماری به بیمار پیشنهاد می دهند. اگر شما هم بعد از سنگ شکنی دوباره سنگ کلیه پیدا کرده اید یا نگران بازگشت سنگ هستید، می توانید از طریق راه های ارتباطی موجود در سایت دکتر آرزه گر اقدام کنید و از راهکارهای تخصصی ایشان استفاده کنید.
