اسفنکتر مصنوعی ادرار چیست و چه کاربردی دارد؟
زمانی که ادرار تخلیه می شود، مثانه منقبض شده و عضله اسفنکتر و نواحی اطراف آن و همچنین کف لگن شل می شوند که از این طریق ادرار خارج خواهد شد. بنابراین کنترل ادرار نیاز به هماهنگی بین مکانیسم های عصبی، عضلانی و اسفنکتر سیستم ادراری تحتانی دارد. اختلال در هر کدام از این ها باعث می شود که فرد دچار بی اختیاری ادرار و خروج ناخواسته آن شود. شدت بی اختیاری ادرار در افراد مختلف متفاوت است و از خروج چند قطره تا تخلیه کامل مثانه ممکن خواهد بود. دفعات تکرار این مسئله نیز در برخی موارد به چندین بار در روز ختم می شود که این نشان دهنده اختلال هماهنگی بین عضلات و اعصاب دستگاه ادراری است. در این مقاله از سایت دکتر سید حمیدرضا آرزه گر قصد داریم در مورد اسفنکتر مصنوعی ادرار و کاربرد آن صحبت کنیم.
علل بی اختیاری ادرار
برای کنترل ادرار باید بین مکانیسم های عصبی، عضلانی، اسفنکتر و سیستم ادراری هماهنگی و اشتراک عمل وجود داشته باشد. انواع بی اختیاری ادرار عوارض مختلفی دارند که مهم ترین آن ها مشکل عضله اسفنکتر است. این عضله که جریان ادرار از مثانه را کنترل می کند، در زمان انقباض دهانه مثانه را مسدود کرده تا ادرار به بیرون نشت نکند و اگر در این عضله مشکلی به وجود آید، عمل تخلیه با مشکل مواجه می شود. به همین خاطر می توان در این موارد برای برطرف کردن مشکل از اسفنکتر مصنوعی استفاده کرد. اگر در فرد این بخش ها هماهنگی مناسب را نداشته باشند، دچار بی اختیاری ادراری می شود. دستگاه ادراری تحتانی دو مرحله را پیش رو دارد یکی پر شدن و دیگری تخلیه شدن است. بنابراین بی اختیاری ادرار می تواند از هر کدام از این ۲ مرحله یا ترکیبی از هر ۲ نشأت گرفته باشد.
اختلال در ذخیره ادرار
زمانی که مرحله ذخیره ادرار با اختلال مواجه شود، فرد دچار بی اختیاری ادرار می شود. معمولاً بیماری هایی مثل التهاب و عفونت شدید مثانه، سنگ مثانه، سنگ حالب تحتانی، دیابت، بیماری های مراکز عصبی کنترل مثانه مثل تومور مغزی، پارکینسون، سکته مغزی، آسیب نخاعی، ام اس و مثانه بیش فعال باعث ایجاد انقباضات غیرعادی می شوند.
ایجاد فیستول
برخی جراحی ها مثل خارج کردن رحم و همچنین سزارین باعث می شود تا بین مثانه و واژن یا رحم و مثانه فیستول ایجاد شود که به عنوان عامل بی اختیاری ادراری شناخته می شود.
عوامل آسیب زننده عملکرد اسفنکتر ادراری
اعمال جراحی وسیع لگنی و آسیب مغزی، سابقه جراحی پروستات همراه با آسیب اسفنکتر و شکستگی لگن و آسیب به مجرا می توانند از جمله عوامل آسیب زننده به عملکرد اسفنکتر باشند. همچنین در برخی موارد مثل زایمان های سخت به عضلات و حاشیه های کف لگن آسیب وارد می شود. علاوه بر موارد ذکر شده بیماری های ریوی مزمن که همراه با سرفه های مداوم هستند و همچنین بلند کردن زیاد سنگین می تواند باعث بی اختیاری ادرار شود.
اختلال در تخلیه ادرار
برخی عوامل مثل دیابت، کهولت سن، آسیب نخاعی، فلج مثانه و داروها باعث ضعیف شدن یا فقدان انقباض در عضله مثانه خواهند شد. این مورد نیز تأثیر بسزایی در تخلیه ادرار دارد.
دلایل تنگی و انسداد در خروجی
برخی عوامل مثل تنگی مجرای ادرار، سرطان پروستات یا بزرگی پروستات باعث می شود که در مرحله تخلیه ادرار اختلال ایجاد شود و فرد توانایی تخلیه ادرار را نداشته باشد.
بی اختیاری ادراری در زنان
در خانم ها یکی از عوامل خطرساز بروز بی اختیاری ادراری مربوط به حاملگی و زایمان است. خانم ها در طول حاملگی و همراه با افزایش سن حاملگی بیشتر دچار بی اختیاری ادراری می شوند و اگر پس از زایمان در طی ۳ ماه اول بتوانند ورزش های مخصوص کف لگن دائماً انجام دهند، این مشکل برطرف می شود. البته لازم است بدانید که نوع زایمان نیز نقش مهمی در بروز بی اختیاری ادراری دارد. معمولاً کسانی که تحت سزارین قرار می گیرند کم تر دچار بی اختیاری ادراری می شوند. در زایمان طبیعی نیز اگر وزن بچه بیشتر از ۴ کیلوگرم باشد، احتمال بروز بی اختیاری ادراری افزایش پیدا می کند. از سوی دیگر در خانم های میانسال نیز شیوع بی اختیاری ادرار به خاطر مصرف استروژن افزایش پیدا می کند. البته لازم است بدانید که کرم استروژن موضعی تأثیری روی تشدید بی اختیاری ادرار ندارد بلکه می تواند با بهبود اتروفی واژن این حالت را کاهش دهد.
بی اختیاری ادراری در آقایان
در آقایان نسبت به خانم ها بی اختیاری ادرار شیوع کمتری دارد؛ زیرا مردان با مسائل بارداری و زایمان مواجه نمی شوند و همچنین در ساختمان مجرای ادراری و اسفنکتر ادراری با خانم ها متفاوت هستند. طول مجرای ادراری آقایان در مقایسه با خانم ها بلندتر است. همچنین در زیر گردن مثانه غده پروستات موجود است که می تواند باعث افزایش مقاومت در مجرا شود. همچنین لازم است بدانید که اسفنکتر ادراری در مردان قوی تر و کامل تر است. به همین خاطر می تواند کنترل کامل تری را به وجود آورد. بی اختیاری ادرار در آقایان معمولاً مربوط به مسائل پروستات است.
درمان بی اختیاری ادرار با اسفنکتر مصنوعی
اسفنکتر ادراری یک حلقه عضلانی است که باعث می شود ادرار از مثانه به داخل مجرای ادراری عبور نکند. در برخی موارد که بیمار با انواع مشکلات بی اختیاری ادراری مراجعه می کند، پزشک پیشنهاد استفاده از یک اسفنکتر ادراری مصنوعی را می دهد. این روش معمولاً برای مردان که مبتلا به بی اختیاری استرسی هستند و به ندرت برای خانم ها قابل اجرا است. یک اسفنکتر مصنوعی ادرار از ۳ بخش زیر تشکیل می شود:
• دریچه حلقوی که دور مجرای ادرار قرار گرفت و اگر نیاز باشد مجرای ادرار فشرده می شود تا از عبور ادرار جلوگیری شود.
• پمپ کوچکی که در کیسه بیضه قرار می گیرد و می تواند جریان مایع از مخزن و دریچه و از دریچه به مخزن را کنترل کنند.
• مخزن کوچکی که با مایع پر شده و در شکم قرار می گیرد. با توجه به فعال یا غیرفعال بودن دستگاه مایع بین این مخزن و دریچه حرکت می کند.
مراجعه به پزشک
در مطالب فوق ما سعی کردیم علاوه بر معرفی اسفنکتر مصنوعی ادرار و کاربرد آن، هر آنچه لازم است درمان بی اختیاری ادرار و عوارض آن بدانید را بررسی کنیم. چنانچه دچار بی اختیاری ادرار هستید باید سریعاً تحت نظر متخصص قرار بگیرید تا بهترین روش درمانی برای شما انتخاب شود. دکتر سید حمیدرضا آرزه گر جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری با بهره گیری از روش های نوین درمان می تواند مشکل بی اختیاری ادراری شما را برطرف کند. برای دریافت نوبت ویزیت حضوری می توانید با شماره های درج شده در این سایت تماس بگیرید.
