احتباس ادرار چیست و چگونه درمان می شود؟
قطعاً می دانید که تمام سموم و مواد زائد بدن به واسطه ادرار از بدن خارج می شوند. بنابراین؛ اگر در تخلیه ادرار از مثانه اختلالی ایجاد شود، ممکن است در اثر خارج نشدن سموم، مشکلات خطرناکی چون عفونت مجاری ادراری یا سنگ کلیه برای انسان اتفاق بیفتد.
احتباس ادرار یکی از انواع بیماری های مجاری ادراری است؛ که باعث می شود ادرار به طور کامل از مثانه تخلیه نشود. اما علت احتباس ادرار چیست؟ چگونه می توان این بیماری را درمان کرد؟ در ادامه با ما همراه باشید تا ضمن آشنایی با بیماری احتباس ادرار، از روش های درمان آن آگاهی پیدا کنید.
بیماری احتباس ادرار چیست؟
نقش مثانه در مجاری ادراری بدن انسان، ذخیره کردن ادرار است. در طول روز هر مقدار ادراری که در بدن تشکیل می شود، وارد مثانه شده و در آن جا ذخیره می شود. احتباس ادرار وضعیتی است که در آن تمام ادرار ذخیره شده در مثانه تخلیه نمی شود. در واقع همیشه مقداری از ادرار تشکیل شده از سموم بدن، در مثانه باقی می ماند. ناتوانی مثانه در تخلیه کامل ادرار ممکن است باعث شود که انسان به بیماری هایی چون عفونت ادراری و سنگ کلیه مبتلا شود.
علائم و نشانه های احتباس ادرار چیست؟
برای اینکه بتوانید از وجود این ناتوانی در مجاری ادراری مطلع شوید، باید با نشانه های احتباس ادراری آشنا شوید. دانستن علائم احتباس ادرار کمک می کند که سریع تر برای درمان آن به متخصص اورولوژی مراجعه کنید. علائمی که در صورت ابتلا به بیماری احتباس ادرار ممکن است تجربه کنید؛ به شرح زیر است:
- چندین بار در طول شب برای تخلیه ادرار بیدار می شوید.
- همیشه با این حس که نیاز به تخلیه ادرار دارید، مواجه هستید.
- بلافاصله بعد از تخلیه ادرار احساس می کنید که دوباره نیاز به انجام این کار دارید.
- در ابتدای تخلیه ادرار با کمی مکث همراه هستید.
- تخلیه ادرار شما بسیار ضعیف و آرام است.
- با درد زیر شکم همراه هستید.
- مثانه شما بزرگ شده و ورم آن در زیر شکم به آسانی قابل تشخیص است.
انتظار نمی رود که افراد مبتلا به احتباس ادرار تمام این علائم را تجربه کرده باشند. زیرا با توجه به نوع احتباس ادرار، ممکن است هر فردی علائم متفاوتی را تجربه کند. لذا؛ در صورت مشاهده یک یا چند مورد از نشانه های بالا بد نیست برای چکاپ به متخصص کلیه و مجاری ادراری مراجعه کنید.
انواع احتباس ادرار
نشانه های احتباس ادرار به 2 شکل مختلف بروز می کند. احتباس حاد و احتباس مزمن دو نوع این بیماری هستند. گاهی مثانه به صورت ناگهانی و بدون علائم قبلی دچار ناتوانی برای تخلیه کامل ادرار می شود؛ که به آن احتباس حاد می گویند. در این وضعیت فوراً باید برای درمان به بیمارستان مراجعه کرد.
اما گاهی علائم احتباس ادرار به آرامی شروع می شود و برای طولانی مدت باقی می ماند. احتباس ادرار مزمن از آن بیماری هایی نیست که یک شبه علائم آن از بین برود و لازم است برای بهبود نشانه های این نوع ناتوانی مثانه، برای مدتی تحت نظر پزشک قرار گرفت.
چه عاملی باعث احتباس ادرار می شود؟
دلایل متعددی می توانند منجربه احتباس ادرار شوند. مهم ترین علت ناتوانی مثانه در تخلیه ادرار، بالا رفتن سن است. تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان می دهد که بیشتر از 30 درصد افراد بالای 80 سال به این بیماری دچار هستند. علاوه بر افزایش سن، عواملی دیگری در ابتلا به این بیماری نقش دارند؛ که عبارتند از:
- عفونت در مجاری ادراری
- متورم شدن مثانه
- اختلالات عصبی
- مصرف برخی از داروها
- تنگ شدن مجاری ادراری
- ابتلا به بیماری سیستوسل
- ابتلا به بیماری رکتوسل
- ابتلا به بیماری بزرگی پروستات
- مسدود شدن خروجی مثانه
- مسدود شدن حالب به واسطه سنگ یا تومور
- انجام جراحی تعویض مفصل ران یا ستون فقرات
- بیهوشی عمومی
احتباس ادرار چگونه قابل درمان است؟
احتباس ادرار اگر به موقع تشخیص داده شود، با انجام روش های غیر درمانی مانند تمرینات کگل، مصرف کمتر نوشیدنی، مصرف دارو یا پساری واژن قابل درمان است. اما اگر ناتوانی مثانه در تخلیه ادرار جدی و پرخطر باشد، متخصص اورولوژی با توجه به علت احتباس ادرار با کمک روش هایی که در ادامه نام برده می شود، این بیماری را درمان می کند.
تجویز دارو یا عمل کوچک کردن پروستات
زمانی که علت احتباس ادرار در مردان بزرگ شدن غده پروستات باشد، متخصص اورولوژی با انجام عمل کوچک کردن پروستات یا تجویز دارو برای این بیماری، علائم احتباس ادرار را درمان می کند.
درمان بیماری های عصبی
بسیاری از مشکلات عصبی باعث اختلال در سیستم ارتباطی میان مغز و دستگاه ادراری می شوند. به علاوه مصرف برخی از داروهای روانی باعث احتباس ادرار می شود. بنابراین؛ درمان مشکلات عصبی می تواند در بهبود علائم این بیماری نقش داشته باشد.
درمان عفونت پروستات
عفونت پروستات باعث اختلال در عملکرد مثانه می شود؛ لذا اگر علت احتباس ادرار ناشی از عفونت پروستات باشد، پزشک با درمان آن، ناتوانی مثانه در تخلیه ادرار را درمان می کند.
قرار دادن کاتتر در مثانه
زمان که بیمار برای ناتوانی در تخلیه ادرار به بیمارستان مراجعه کند، پزشک با قرار دادن کاتتر در مثانه، به دفع ادرار می پردازد. این نوع درمان اورژانسی زمانی کاربرد دارد که بیمار به احتباس ادرار حاد دچار شده باشد.
جراحی اورتروپلاستی
اگر احتباس ادرار ناشی از تنگ شدن مجاری ادراری باشد، جراح با قرار دادن بالون به باز شدن بیشتر مجاری ادراری کمک می کند. نتیجه باز شدن مجاری ادراری، تخلیه آسان تر ادرار از مثانه است.
درمان نکردن احتباس ادرار چه عوارضی را به دنبال دارد؟
در صورت تشخیص دیرهنگام یا درمان نکردن به موقع ناتوانی مثانه در تخلیه ادرار ممکن است عوارض زیر را تجربه کنید:
- احتباس ادرار می تواند منجربه رشد باکتری در کلیه و مثانه شود؛ که نتیجه آن ابتلا به عفونت های ادراری است.
- تخلیه نشدن ادرار می تواند باعث تشکیل سنگ در مثانه شود.
- اگر مثانه توانایی تخلیه کامل ادرار را از دست بدهد، ادرار به بیرون نشت می کند.
- احتباس ادرار باعث آسیب رساندن به ماهیچه های مثانه می شود.
- در موارد جدی درمان نشدن احتباس ادرار باعث بروز بیماری های کلیوی می شود.
مراجعه به پزشک
در این قسمت از وبلاگ تخصصی دکتر آرزه گر، شما را با علائم و نشانه های احتباس ادرار آشنا کرده ایم. اگر احساس می کنید که در تخلیه ادرار با مشکلاتی همراه هستید؛ حتماً برای چکاپ و درمان به متخصص کلیه و مجاری ادراری مراجعه کنید. دکتر سید حمیدرضا آرزه گر متخصص اورولوژی از پزشکان با سابقه و متخصص در زمینه درمان بیماری های مرتبط با کلیه و مجاری ادراری است.
ایشان بعد از معاینه کامل شما، با استفاده از تجهیزات مدرن و انتخاب روش درمانی مناسب، روند بهبودی شما را آغاز می کنند. برای استفاده از خدمات دکتر آرزه گر، می توانید از طریق راه های ارتباطی درج شده در سایت ایشان نوبت خود را رزرو کرده و به صورت حضوری به مطب ایشان مراجعه کنید.
