از کجا بفهمیم سنگ کلیه دفع شده است؟
سنگ کلیه یکی از مشکلات بسیار رایج است که در اثر مصرف کم مایعات، تحرک کم، عادت رژیم غذایی پرنمک و پر پروتئین، آب و هوای گرم و مرطوب و همچنین عفونت های ادراری و انواع باکتری است. بنابراین زمانی که فرد دچار سنگ کلیه می شود، باید موارد مختلف را توسط آزمایش های گوناگون مورد بررسی قرار داد تا علت اصلی آن شناخته شود. در این مقاله از سایت دکتر سید حمیدرضا آرزه گر قصد دارهم در مورد نحوه اطلاع از دفع سنگ های کلیه صحبت کنیم.
علائم وجود سنگ کلیه
سنگ کلیه معمولاً با علایم شدیدی بروز می کند اما در برخی اوقات نیز بی علامت بوده و فرد فقط یک درد مبهم در بخش پهلو احساس خواهد کرد؛ همچنین می توان از مواردی مثل خون در ادرار، عفونت های ادراری عود کننده به وجود سنگهای کلیه پی برد. در موارد شدید درد سنگ کلیه مانند درد زایمان است؛ زیرا در اثر حرکت سنگ و گیر افتادن آن در حالب بروز می کند که در چنین حالتی ورم و اتساع کلیه ها رخ می دهد و بیمار همراه با درد علائمی مثل تهوع و استفراغ خواهد داشت.
توجه داشته باشید که هر چقدر سنگ های کلیه کوچک تر باشند، علامت و نشانه های آن ها شدیدتر است و بالعکس هر چه سنگ بزرگ تر باشد حرکت آن کم تر بوده و بیمار درد کمتری را احساس می کند. سنگ های بزرگ معمولاً در چکاپ های دوره ای کشف می شوند و بیمار هیچگونه علائمی را احساس نخواهد کرد. اما این وضعیت به عنوان قاتل خاموش کلیه شناخته می شود. عفونت های ادراری مقاوم و عود کننده یکی از علایم وجود سنگ های کلیه در سیستم ادراری هستند که باعث ایجاد باکتری به عنوان سنگر دفاعی می شوند. در چنین شرایطی علایم بیمار با مصرف آنتی بیوتیک بهبود می یابد اما با قطع آن عفونت دوباره عود می کند.
روش های پیگیری دفع سنگ کلیه
امروزه برای تشخیص سنگ های کلیه از دو روش سونوگرافی و سی تی اسکن استفاده می شود. معمولاً در مراحل اولیه سونوگرافی یک روش بسیار ایمن و دقیق است که می تواند اطلاعات لازم را در مورد کلیه و مجاری ادراری در اختیار پزشک قرار دهد. لازم است بدانید که سونوگرافی فاقد اشعه یونیزان است؛ بنابراین برای خانم های باردار نیز کاملاً ایمن بوده و می توان در این دوران برای تشخیص سنگ های کلیوی استفاده کرد. سونوگرافی در تشخیص سنگ های موجود در حالب دقت بسیار پایینی دارد و در چنین شرایطی لازم است از روش دیگری به نام سی تی اسکن استفاده کرد.
سی تی اسکن شکم و لگن با تزریق یا بدون تزریق انجام می شوند که می تواند اندازه سنگ، عملکرد کلیه ها، محل وجود سنگ و وجود ورم و اتساع کلیه ها را مشخص کند. این روش در مراکز پیشرفته درمانی برای تشخیص سنگ های سیستم ادراری و حالب مورد استفاده قرار می گیرد.
سی تی اسکن برای خانم های باردار مناسب نیست؛ زیرا دوز اشعه یونیزان آن بسیار بالاست. در گذشته از عکس های رنگی برای تشخیص سنگ های کلیه و مجاری ادراری استفاده می شد که نیازمند آمادگی روده از قبل از تصویربرداری بود و بیمار باید از شب قبل عکس برداری روغن کرچک مصرف می کرد تا تصویر دقیق و واضحی از آناتومی سیستم ادراری مشخص شود. امروزه نیز در بسیاری از مراکز از این روش استفاده می شود. اما رایج ترین نحوه تشخیص سنگ های کلیه و سیستم ادراری سونوگرافی و سی تی اسکن است که به راحتی می توانند وجود سنگ، دفع شدن آن و همچنین اثرات تخریبی روی سیستم ادراری و کلیه را مشخص کنند.
برای دفع سنگ کلیه چه باید کرد؟
در دفع سنگ های کلیه سه عامل مهم وجود دارند که عبارتند از:
• اندازه سنگ
• نوع سنگ
• آناتومی نرمال و عدم وجود انسداد و تنگی در مسیر سیستم ادراری و حالب
در کل باید بگوییم که ۹۵ درصد از سنگ های کلیه زیر ۴ میلی به صورت خود به خود و با مصرف مایعات از جمله آب دفع می شوند و نیاز به مداخلات پزشکی ندارند اما در حالتی که سنگ در حالب ایجاد انسداد کند، باید هر چه سریع تر برای درمان و رفع آن اقدام کرد. حدوداً ۱۰ الی ۱۵ درصد سنگ های کلیه از نوع سنگ های اسیداوریک و سیستینی هستند که با مصرف سیترات و قلیایی شدن ادرار کوچک می شوند و اگر درمان دارویی آغاز گردد دفع خواهند شد.
اقدامات ضروری برای دفع سنگ کلیه
پس از آن که محل و اندازه سنگ ها مشخص شد، می توان برای تسریع در دفع سنگ کلیه اقدامات لازم را انجام داد. جالب است بدانید که سنگ های بین ۶ الی ۴ میلی متر ۵۰ تا ۶۰ درصد شانس دفع دارند. اما سنگ هایی که اندازه آن ها بالای یک سانتی متر باشد تقریباً احتمال دفع آن ها صفر است. با روش های زیر تا حد زیادی می توان سنگ های کلیه زیر ۱ سانتی متر را دفع کرد:
• مایعات فراوان مصرف شود.
• با تجویز پزشک از داروهای ذوب کننده سنگ های اسیداوریک و سیستمی مانند اروسیترامی استفاده شود.
• با نظر پزشک برای افزایش حجم ادرار و شستشوی کلیه ها از داروهای تولیدکننده ادرار مانند هیدروکلروتیازید استفاده شود.
• با تجویز پزشک برای شل شدن دریچه های حالب و تسریع در دفع سنگ های قابل دفع که در حالب قرار دارند از داروهای مهار کننده آلفا استفاده شود.
مراجعه به پزشک
در مطالب فوق هر آنچه لازم بود در مورد سنگ کلیه و اطلاع از دفع آن بدانید را بررسی کردیم. اعلب بیماران متوجه دفع سنگ های کلیه می شوند و خودشان آن را مشاهده می کنند اما در صورتی که لازم باشد مرحله دفع سنگ ها بررسی شود، می توان از سونوگرافی و سی تی اسکن استفاده کرد. اگر شما هم دچار سنگ های کلیه هستید باید تحت نظر متخصص قرار بگیرید تا شرایط شما به صورت دوره ای بررسی شود و اقدامات ضروری صورت گیرند. دکتر سید حمیدرضا آرزه گر جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری در تسریع روند دفع سنگ های کلیوی به شما کمک خواهند کرد. برای دریافت نوبت ویزیت حضوری می توانید با شماره های درج شده در این سایت تماس بگیرید.
