نوار مثانه چگونه انجام می شود؟
مثانه محل جمع شدن ادرار و تخلیه آن پس از پر شدن است. هر نوع مشکل و اختلالی که در عملکرد مثانه، نگه داشتن و آزاد کردن ادرار ایجاد می شود، نیاز به بررسی های بیشتری دارد. یکی از روش های آزمایشگاهی، بررسی عملکرد مثانه، نوار مثانه عنوان می شود. نوار مثانه شامل تست های مختلفی است که هر یک دارای کاربردهای متعددی هستند. در این مقاله قصد داریم با بررسی انواع تست های نوار مثانه، به نحوه انجام آن ها بپردازیم. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه کاربردهای مختلف تست نوار مثانه، تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
تست نوار مثانه چیست؟
سیستم ادراری تحتانی از دو بخش مهم مثانه و مجرای ادراری تشکیل یافته است. مثانه در داخل لگن نگه داشته شده است و مجرای ادراری توسط لوله ای عضلانی به مثانه متصل شده است. بروز هر نوع مشکل یا اختلالی در این بخش های بدن می توانند در ارتباط با یکدیگر باشند. مثانه توانایی نگه داشتن 400 تا 500 میلی لیتر ادرار در مدت زمان 2 تا 5 ساعت را دارد. پس از گذشت این زمان و افزایش حجم ادرار، سیگنال هایی از طرف مغز به مثانه برای تخلیه کردن ارسال می شوند. هر نوع اختلالی که در این فرآیند می تواند پیش آید، توسط تست نوار مثانه مورد بررسی قرار می گیرد.
انواع تست های نوار مثانه
نوار مثانه شامل تست های مختلفی می شود که هر یک از تست ها بخشی از عملکرد سیستم ادراری تحتانی را بررسی و ارزیابی می کنند. در ادامه به بررسی انواع تست های نوار مثانه می پردازیم.
- یوروفلومتری
با استفاده از آزمایش یوروفلومتری، سرعت و حجم ادرار اندازه گیری می شود. طی این آزمایش، مثانه بیمار باید پر باشد تا بتواند ادراری پر فشار داشته باشد. سرعت ادرار با توجه به شدتی که ادرار از مجرای ادرار خارج می شود، اندازه گیری خواهد شد. هر نوع اختلال در نمودار جریان ادرار بر ثانیه، دلیل بر مسدود بودن جریان ادرار یا ضعیف بودن عضلات مثانه دارد.
- حجم ادرار باقی مانده
پس از ادرار کردن، هر میزان ادراری که در مثانه باقی می ماند توسط تست PRV یا تست حجم ادرار باقی مانده اندازه می شود. در این روش از تجهیزات تست سونوگرافی و امواج صوتی استفاده می کنند. در برخی موارد نیز برای اندازه گیری حجم ادرار باقی مانده در مثانه از وسیله ای به نام سوند استفاده می کنند. در صورتی که حجم ادرار باقی مانده در مثانه بیشتر از 100 میلی لیتر باشد، مشکلاتی در عملکرد تخلیه مثانه وجود دارد.
- آزمایش سیستومتری
زمانی که مثانه پر از ادرار باشد، یک فشاری به عضلات مثانه وارد می شود. از آزمایش سیستومتری برای اندازه گیری این فشار استفاده می کنند. به بیانی دیگر، توان و ظرفیت مثانه در هنگام پر بودن سنجش می شود. برای بررسی این مورد از یک سوند و یک دستگاه اندازه گیری فشار به نام مانومتر استفاده می کنند.
- اندازه گیری فشار نقطه نشت
اندازه گیری فشار نقطه نشت یا همان تست LPP همراه با آزمایش سیستومتری انجام می شود. در این آزمایش فشار وارد بر مثانه در زمان بی اختیاری ادراری یا همن نشتی ادرار سنجیده می شود. در برخی موارد، بیماران با انجام ساده ترین فعالیت ها مانند سرفه و عطسه کردن با نشتی ادرار مواجه می شوند.
- بررسی فشار جریان
در زمان دفع ادرار، فشاری در اثر جریان ادرار به مثانه وارد می شود. با اندازه گیری این نوع فشار بر مثانه، احتمال مسدود بودن مسیر جریان ادرار به ویژه در مردان به دلیل بزرگ شدن غده پروستات مورد بررسی قرار می گیرد. انسداد مسیر جریان ادرار در مردان شایع تر از زنان است.
- الکترومیوگرافی
زمانی که آسیب های عصبی و عضلانی باعث اختلال های ادراری باشند، از آزمایش الکترومیوگرافی همراه با آزمایش سیستومتری استفاده می کنند. اندازه گیری فعالیت های الکتریکی عضله ها و عصب های اطراف مثانه و اسفنکتر توسط آزمایش الکترومیوگرافی انجام می شود. در این روش برای بررسی سیگنال ها، الکترودها روی پوست اطراف مجرای پیشاب و مقعد گذاشته می شود.
- نوار ویدیویی مثانه
انجام آزمایش های سیستومتری، یوروفلومتری و سیستوگرافی در کنار هم، آزمایش نوار ویدیویی مثانه را تشکیل می دهند. در این روش آزمایش، با استفاده از اشعه ایکس از پر و خالی شدن مثانه عکس برداری و فیلم برداری می کنند. نتایج حاصل از تصویر برداری ها، علت مشکلات ادراری را مشخص خواهند کرد.
تست نوار مثانه چگونه انجام می شود؟
برای انجام تست نوار مثانه دو عدد سوند در قسمت پیشابراه و مقعد گذاشته می شود. سپس کارشناس آزمایشگاه با یادآوری دستورالعمل های مختلف به بیمار، فرآیند آزمایش را انجام می دهد. در ابتدا اقدام به پر کردن مثانه به شکل تدریجی می کنند. سپس پیرامون احساسی که بیمار بابت نیاز فوری داشتن یا نداشتن تخلیه ادرار پرسیده می شود. نحوه تخلیه مثانه طبق دستور کارشناس آزمایشگاه خواهد بود. با منقبض و منبسط کردن عضله های مثانه بررسی های مختلفی انجام می شوند.
برای تشخیص چه نوع بیماری هایی از تست نوار مثانه استفاده می کنند؟
تست نوار مثانه اطلاعات جامعی پیرامون انواع بیماری های مربوط به دستگاه ادراری تحتانی را در دسترس پزشک متخصص اورولوژی قرار می دهد. با استفاده از نتایج حاصل از این تست ها، تایید یا رد شدن ابتلا به یک بیماری یا اختلال تعیین خواهد شد. از جمله این بیماری ها و مشکلات مربوط به مثانه عبارتند از:
• نشتی یا بی اختیاری ادراری
• تکرر ادرار و نیاز به تخلیه ادرار
• احساس درد یا سوزش به هنگام ادرار کردن
• احساس نیاز به تخلیه ادرار به صورت ناگهانی و فوری
• اختلال داشتن در شروع اولیه ادرار کردن
• ایجاد مشکل در تخلیه کامل مثانه
• وجود عفونت در بخش های مختلف دستگاه ادراری به صورت مکرر
• بررسی آسیب های نخاعی
آمادگی های لازم قبل از انجام تست نوار مثانه
قبل از انجام تست نوار مثانه لازم است بیمار به نکات ساده ای توجه داشته باشد. این نکات در قالب آمادگی های قبل از تست نوار مثانه هستند که عبارتند از:
• با مصرف آنتی بیوتیک از وجود عفونت ادراری باید اطمینان داشته باشد.
• افرادی که دارای یبوست مزمن هستند باید قبل از انجام تست به کمک دارو، دفع مدفوع داشته باشند.
• در صورت مصرف هر نوع دارویی با پزشک مربوطه مشورت های لازم انجام شود.
• قبل از انجام تست با نوشیدن مایعات، مثانه باید پر شود.
عوارض احتمالی ناشی از انجام تست نوار مثانه
خطرات و عوارضی که در اثر انجام تست نوارد مثانه ایجاد می شوند می توانند کوتاه مدت باشند. تنها ترین عوارض بعد تست نوار مثانه، احساس درد به هنگام وارد کردن کاتتر به مثانه است. این درد می تواند ناخوشایند باشد ولی پس از خارج کردن کاتتر پس از یک مدت زمان کوتاه از بین می رود.
مراجعه به پزشک
در مطالب فوق به بررسی انواع تست های نوار مثانه و همچنین کاربردهای نوار مثانه پرداخته شد. برای تشخیص بیماری هایی مانند عفونت های ادراری، مثانه عصبی، آسیب دیدگی های نخاعی، بی اختیاری ادراری، علت تکرر و سوزش ادرار از تست های نوار مثانه استفاده می کنند. دکتر حمیدرضا آرزه گر جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری با گذراندن دوره تکمیلی اندویورولوژی از هلند، دارای ۱۱ سال فعالیت در زمینه بیماری های کلیه و مجاری ادراری، به ویژه سنگ، پروستات، ناباروری، ناتوانی جنسی، اختلالات نعوظ و زود انزالی است. شما می توانید برای انجام نوار مثانه و درمان مشکلات مثانه به بهترین شیوه درمانی و گرفتن نوبت ویزیت با شماره های درج شده در سایت تماس حاصل نمایید.
